Η παχίρα ή παχύρα (Pachira) είναι ένα τροπικό, αειθαλές δέντρο μικρής ανάπτυξης που στην Ελλάδα χρησιμοποιείται ως φυτό εσωτερικού χώρου. Ιθαγενές στην Κεντρική και Νότια Αμερική, είναι γνωστή και ως Καστανιά της Γουινέας ή του Μαλαμπάρ όπως επίσης δέντρο που φέρνει χρήματα (money tree) και δέντρο που φέρνει τύχη (good luck tree). Θεωρείται ότι τα φυτά αυτά φέρνουν ευημερία, καλή τύχη και ενέργεια, εξού και τα ονόματά της. Ανήκει στην οικογένεια των Μαλαχοειδών (Malvaceae), καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Ταϊβάν και γρήγορα έγινε δημοφιλές στην Ασία από τους ασκούμενους του φενγκ σούι.
Κάθε δέντρο είναι στην πραγματικότητα τέσσερα έως πέντε ξεχωριστά δέντρα με τους κορμούς τους πλεγμένους μεταξύ τους. Τα περισσότερα δέντρα έχουν πέντε ή έξι φύλλα σε κάθε στέλεχος, αλλά μπορεί και να βρείτε ένα με επτά φύλλα το οποίο σημαίνει περισσότερη καλή τύχη. Το πιο κοινό είδος παχίρας που υπάρχει στην Ελλάδα είναι το Pachira aquatica.
Η παχίρα διαθέτει γυαλιστερά πεντάλοβα φύλλα και χαρακτηριστικούς πανέμορφους κορμούς (συνήθως 3) που είναι πλεγμένοι μεταξύ τους. Το ύψος του ως φυτό εσωτερικού χώρου μπορεί να φτάσει έως τα 3 μέτρα.
Ενώ τα φυτά της παχίρας δεν χρειάζεται να πλεχτούν, τα περισσότερα σήμερα είναι πλεγμένα όταν τα αγοράζετε για να παρέχουν έναν πιο ουσιαστικό κορμό. Τα δέντρα με πλεκτό κορμό είναι στην πραγματικότητα πολλά φυτά που έχουν πλέξει τους κορμούς τους μαζί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης ενώ είναι εύκαμπτοι. Αν θέλετε να πλέξετε το φυτό σας, πλέξτε τους κορμούς μεταξύ τους απαλά και δέστε χαλαρά ένα κορδόνι γύρω από την κορυφή για να το κρατήσετε ενωμένο. Καθώς το δέντρο μεγαλώνει, συνεχίστε αυτή τη διαδικασία. Οι κορμοί της παχίρας μπορούν βεβαίως να αναπτυχθούν και "ελεύθερα".
Ο πλεκτός κορμός της παχίρας
Στο φυσικό της περιβάλλον η παχίρα ανθοφορεί και καρποφορεί, δίνοντας έναν μεγάλο καρπό ο οποίος έχει γεύση σαν κάστανο.Τα άνθη είναι κίτρινα, οι στήμονες έχουν φωτεινό ροζ χρώμα με μυρωδιά που θυμίζει εκείνη της βανίλιας.
Άνθη παχίρας
Περιβάλλον
Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη της παχίρας είναι 18- 29℃. Όπως και ο φυσικός βιότοπός της στο τροπικό δάσος, το φυτό απαιτεί υγρασία, περίπου 50-60%. Μπορείτε να το εξασφαλίσετε χρησιμοποιώντας έναν υγραντήρα ή τοποθετώντας τη γλάστρα του φυτού σε ένα δίσκο γεμάτο με βότσαλα και νερό ή τοποθετείστε κοντά του άλλα φυτά εσωτερικού χώρου, όπου θα διαπνέουν (απελευθερώνουν υδρατμούς) και θα είναι αμοιβαία ωφέλιμα το ένα για το άλλο.
Η παχίρα προτιμά το έντονο, έμμεσο φως, αλλά μπορεί επίσης να ανεχθεί συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Τοποθετήστε την κοντά σε ένα παράθυρο όπου θα λαμβάνει άφθονο φυσικό φως. Ωστόσο, βεβαιωθείτε ότι δεν λαμβάνει πολύ άμεσο ηλιακό φως, καθώς μπορεί να προκαλέσει λεύκανση των φύλλων και το πολύ λίγο ηλιακό φως κάνει το φυτό να έχει πολύ μακρύ, τεντωμένο μίσχο, με λίγα μόνο φύλλα στην κορυφή.
Το φυτό αναπτύσσεται καλύτερα σε πλούσιο, αργιλώδες έδαφος που στραγγίζει καλά. Χρησιμοποιείστε μείγμα χώματος για φυτά εσωτερικού χώρου, καθώς αυτά περιέχουν συνήθως πολλά θρεπτικά συστατικά και στραγγίζουν αρκετά καλά. Μπορείτε επίσης να φτιάξετε το δικό σας μείγμα εδάφους συνδυάζοντας ένα μέρος από το χώμα για φυτά εσωτερικού χώρου, ένα μέρος τύρφη και ένα μέρος περλίτη. Το μείγμα αυτό βοηθάει να έχει το ριζικό σύστημα καλύτερο αερισμό, συμβάλλει στην καλύτερη αποστράγγιση του εδάφους και ταυτόχρονα συγκρατεί όση υγρασία χρειάζεται, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πιθανότητα σήψης των ριζών.
Εάν η γλάστρα σας δεν έχει τρύπες αποστράγγισης, φροντίστε να προσθέσετε ένα στρώμα με χαλίκι στον πάτο πριν προσθέσετε το χώμα. Επίσης, εάν δεν μπορείτε να το ποτίσετε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μπορείτε να προσθέσετε ένα στρώμα από ξηρά φύλλα στην επιφάνεια του εδάφους για να διατηρήσετε την υγρασία.
Το φυτό έχει ανάγκη από ελαφρώς υγρό έδαφος. Ποτίστε το όταν τα πρώτα εκατοστά εδάφους το αισθάνεται στεγνό στην αφή. Η παχίρα αποθηκεύει πολλή υγρασία στους μίσχους του, επομένως προτιμά να απορροφά την υγρασία από το υγρό χώμα. Γι΄αυτό θα πρέπει να αφήνετε το χώμα να στεγνώσει πριν το ποτίσετε ξανά.
Η συχνότητα ποτίσματος εξαρτάται από το μέγεθος του φυτού και τη γλάστρα που βρίσκεται, μπορεί να είναι μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά κάθε δύο εβδομάδες. Ποτίζουμε μέχρι να αρχίσει να βγαίνει νερό από τις τρύπες αποστράγγισης στον πάτο της γλάστρας. Αφήστε το φυτό να στραγγίσει για λίγα λεπτά ώστε να φύγει η περιττή υγρασία από τη γλάστρα. Φροντίστε να μην ποτίζετε υπερβολικά το φυτό σας καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει σήψη των ριζών.
Προτείνεται να λιπάνετε τη παχίρα κάθε δύο έως τρεις εβδομάδες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής της, δηλαδή την άνοιξη και το καλοκαίρι. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα τυπικό λίπασμα για φυτά εσωτερικού χώρου ή ένα λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης. Ακολουθήστε τις οδηγίες στη συσκευασία του λιπάσματος για το πόσο να χρησιμοποιήσετε. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, δεν χρειάζεται λίπανση καθώς δεν θα χρειαστεί επιπλέον ενέργεια για να αναπτυχθεί.
Το κλάδεμα είναι ένα σημαντικό μέρος της φροντίδας της παχίρας, ειδικά αν θέλετε να το πλέξετε ή να αναπτύξετε το φυτό ως μπονσάι ή να ελέγξετε το μέγεθός του. Το τακτικό κλάδεμα των κάτω φύλλων μπορεί επίσης να βοηθήσει τη νέα ανάπτυξη στην κορυφή του φυτού. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα εργαλεία για την προστασία του φυτού από ασθένειες.
Παχίρα μπονσάι
Ο ευκολότερος τρόπος για να πολλαπλασιάσετε την παχίρα είναι μέσω μοσχευμάτων βλαστών στα τέλη της άνοιξης ή το καλοκαίρι. Κόψτε ένα στέλεχος μήκους 10-15 cm και βάλτε μέσα τουλάχιστον 2 cm νερό. Μόλις αρχίσει η ανάπτυξη των ριζών, φυτέψτε σε μια μικρή γλάστρα με μείγμα για κάκτους χωρίς τύρφη ή λίπασμα.
Για να πολλαπλασιαστούν μέσω των σπόρων, φυτέψτε τους σπόρους σε ένα υγρό μείγμα χώματος για φυτά εσωτερικού χώρου. Καλύψτε το δοχείο με σπόρους με πλαστική μεμβράνη για να διατηρήσετε την υγρασία και τοποθετήστε το σε ζεστό μέρος. Διατηρήστε το έδαφος υγρό αλλά όχι μουσκεμένο. Το φυτό θα αρχίζει να βλαστάνει μέσα σε δύο έως τρεις εβδομάδες.
Η άνοιξη έως τις αρχές του καλοκαιριού είναι η καλύτερη εποχή για τη μεταφύτευση της παχίρας. Μπορείτε να την μεταφυτεύετε κάθε 2 χρόνια ή όπως απαιτείται.
Η μεταφύτευση θα πρέπει να γίνεται σε γλάστρα μεγαλύτερη μόνο ένα έως δύο μεγέθη το πολύ από την από την προηγούμενη. Χρειάζεται προσοχή στο μέγεθος καθώς ο πολύς χώρος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατακράτηση νερού και να αυξήσει τον κίνδυνο της σήψης της ρίζας.
Βεβαιωθείτε ότι όποια γλάστρα κι αν επιλέξετε έχει τρύπες αποστράγγισης στη βάση. Προσθέστε ελαφρύ φυτόχωμα για φυτά εσωτερικού χώρου και μια στρώση από χαλίκια για την αποφυγή περίσσειας νερού κατά το πότισμα. Μόλις τοποθετήσετε το φυτό στη νέα γλάστρα, συνεχίστε κανονικά τη φροντίδα του.
Οι πιο κοινές ασθένειες και εχθροί της παχίρας είναι:
Η παχίρα θεωρείται γενικά ασφαλές για τα κατοικίδια, αλλά είναι πάντα καλύτερο να συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας εάν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες. Ωστόσο χρειάζεται προσοχή καθώς τα φύλλα του μπορούν να προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές εάν καταποθούν σε μεγάλες ποσότητες. Επίσης, ο χυμός του φυτού μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και τα μάτια, επομένως είναι καλύτερο να κρατάτε τα κατοικίδια και τα μικρά παιδιά μακριά.
Τα κίτρινα φύλλα οφείλονται συχνότερα σε υπερβολικό πότισμα. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα χαμηλότερα και μεγαλύτερα φύλλα και μπορεί να συνοδεύεται από καφέ αποχρωματισμούς στις άκρες των φύλλων, μειωμένη ανάπτυξη, καχεκτικούς μίσχους και ζαρωμένα φύλλα. Το κιτρίνισμα των φύλλων μπορεί επίσης να οφείλεται στο υπερβολικό ηλιακό φως, στα παράσιτα, στην κακή αποστράγγιση της γλάστρας ή στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Οι άκρες των φύλλων είναι εκείνες που εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα έλλειψης νερού, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν και να γίνονται καφέ. Η αδυναμία παροχής αρκετού νερού ή το υπερβολικό πότισμα είναι επίσης αιτίες. Τέλος, μπορεί να το προκαλέσουν η υπερβολική χαμηλή υγρασία, τα ζεστά ή κρύα ρεύματα από συσκευές θέρμανσης ή ψύξης και το υπερβολικό φως.
Η κύρια αιτία του μαλακού κορμού είναι η σήψη των ριζών και το υπερβολικό πότισμα. Όταν υπερποτίζεται η παχίρα, το στέλεχος συγκρατεί την περίσσεια νερού, καθιστώντας το αδύναμο και μαλακό. Εκτός από αυτό, η ρίζα αρχίζει επίσης να σαπίζει, οδηγώντας σε έναν μαλακό κορμό.
