.webp)
Πριν γίνει η εγκατάσταση οποιασδήποτε καλλιέργειας είναι απαραίτητο να γίνει εδαφική ανάλυση για τον προσδιορισμό της γονιμότητας του εδάφους, δηλαδή της ικανότητας διάθεσης θρεπτικών στοιχείων στα φυτά. Όταν γίνει συνδυασμός της με φυλλοδιαγνωστική, ο παραγωγός μπορεί να έχει πιο ολοκληρωμένη ματιά για τη θρεπτική κατάσταση της καλλιέργειάς του.
Γιατί είναι απαραίτητη η ανάλυση εδάφους;
Τα πλεονεκτήματα της ανάλυσης του εδάφους είναι:
- Μείωση του κόστους παραγωγής καθώς δεν γίνεται υπερλίπανση στην καλλιέργεια.
- Βελτίωση της παραγωγής ποιοτικά καθώς λαμβάνει τόση λίπανση όση χρειάζεται καλύπτοντας τις ανάγκες του με μεγαλύτερη ακρίβεια.
- Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος καθώς δεν προστίθενται χημικά λιπάσματα στο χώμα που δεν χρειάζονται, τα οποία καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα έπειτα από την έκπλυσή τους.
Πώς γίνεται η ανάλυση εδάφους;
Γίνεται λήψη μικρής ποσότητας εδάφους με τη χρήση κατάλληλου δειγματολήπτη. Πραγματοποιείται παραλαβή δύο δειγμάτων, ένα σε βάθος έως 30 cm και ένα από 30 έως 60 cm αλλά μπορεί να μεταβάλλεται αναλόγως την καλλιέργεια. Όταν η δειγματοληψία γίνεται σε ήδη εγκατεστημένες καλλιέργειες παραλαμβάνεται έδαφος εντός της ζώνης υδρολίπανσης. Η μέθοδος της δειγματοληψίας είναι είτε ζικ-ζακ είτε κατά τις διαγώνιες του χωραφιού, χωρίς να επιλέγονται τμήματα του κτήματος με ιδιαιτερότητες ή από τα όρια του κτήματος, ειδικά αν συνορεύει με δρόμο, ποτάμι ή λίμνη.
Δειγματοληψία για την ανάλυση εδάφους
Τα δείγματα συλλέγονται μαζί για το κάθε βάθος και ξεχωριστά για τα επιμέρους βάθυ. Γίνεται καλή ανάμειξη από το κάθε βάθος και χρειάζεται περίπου 1 με 2 κιλά από κάθε βάθος. Τα δείγματα τοποθετούνται σε σακούλες πολυαιθυλενίου και χρειάζεται να μεταφερθούν άμεσα στα εργαστήρια ανάλυσης. Στην περίπτωση που η μεταφορά τους αργήσει τοποθετούνται πάνω σε καθαρά χαρτιά, απλώνεται ώστε να μην έχει πάχος το εδαφικό στρώμα και αφήνεται να αεροξηρανθεί. Όταν γίνει αυτό τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες πολυαιθυλενίου και μεταφέρονται όταν είναι εφικτό.
Ερμηνεία των αποτελεσμάτων
Φυσικοχημικές ιδιότητες
- Μηχανική σύσταση εδάφους
Γίνεται αναφορά σε 3 δείκτες: στην άμμο, την ιλύ και την άργιλο σε ποσοστό επί της εκατό. Το άθροισμα των δεικτών αυτών θα δώσει το 100%. Αν για παράδειγμα ποσοστιαία το κλάσμα της άμμου είναι μεγαλύτερο τότε σημαίνει ότι το έδαφος είναι ελαφρύ, το φυτό αναπτύσσει τις ρίζες του χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και το νερό με τα θρεπτικά συστατικά δεν συγκρατούνται ισχυρά στο χώμα. Όταν το ποσοστό της άμμου είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 60% τότε θα ήταν σχεδόν αδύνατο να συγκρατούνται τα διαλυμένα θρεπτικά στο νερό και το φυτό δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Αντίθετα, εάν το ποσοστό αργίλου είναι υψηλό, γύρω στο 50% τότε πρακτικά το έδαφος είναι βαρύ, δεν μπορεί να στραγγίσει το νερό με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διακινηθεί το οξυγόνο μέσα στο έδαφος ώστε να το προσλάβουν οι ρίζες και να δημιουργείται ιδανικό περιβάλλον για προσβολές.
- pH
Με βάση το pH που είναι μονάδα μέτρησης της οξύτητας και αλκαλικότητας του εδάφους χαρακτηρίζεται ως όξινο, ουδέτερο ή βασικό. Για τα περισσότερα καλλιεργούμενα είδη υπάρχει βιβλιογραφία που αναφέρει τις τιμές pH που μπορεί να αναπτυχθεί και με βάση αυτό μπορεί ο καλλιεργητής να επιλέξει εάν θα διαλέξει το συγκεκριμένο φυτικό είδος ή όχι. Επίσης, από την τιμή pH μπορούμε να συμπεράνουμε και τη διαθεσιμότητα σε θρεπτικά στοιχεία τα οποία ποσοτικά υπάρχουν στο έδαφος αλλά δεν αφομοιώνονται. Οι τιμές pH έχουν σημασία και για την ανάπτυξη εδαφογενών ασθενειών.
Όξινο (4,5- 6,5): Αρκετά φυτά επιλέγουν να αναπτυχθούν σε ελαφρώς όξινα εδάφη.
Ουδέτερο (6,5 - 7,2): Τα περισσότερα φυτά ιδανικά αναπτύσσονται σε αυτές τις τιμές pH.
Βασικό (7,2 - 8,5): Ελάχιστα φυτά προτιμούν τα αλκαλικά εδάφη.
- Ολικό ανθρακικό ασβέστιο
Σχετίζεται με το κατά πόσο ασβεστώδες είναι το έδαφος, άρα με το ποσοστό αργίλου και επηρεάζει τη συγκράτηση του νερού. Εκφράζεται σε ποσοστό επί τις 100. Ένα έδαφος θεωρείται φτωχό σε ολικό ανθρακικό ασβέστιο όταν το ποσοστό του είναι λιγότερο από 0,5%, πλούσιο όταν είναι από 2 έως 20% και πάνω από 40% ασβεστούχο.
- Οργανική ουσία
Το ποσοστό της οργανικής ουσίας υποδηλώνει τη γονιμότητα του εδάφους και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους δείκτες ένδειξης της ανάπτυξης της καλλιέργειας. Επίσης δίνει και μια εικόνα για τη χρονική διάρκεια που θα είναι πιθανόν γόνιμη η καλλιέργεια. Ακόμα και μια αύξηση του 1% στην οργανική ουσία του εδάφους μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της απόδοσης έως και 10%. Όταν το ποσοστό της οργανικής ουσίας στο έδαφος είναι πάνω από 3% τότε θεωρείται γόνιμο.
Στόχος των παραγωγών θα πρέπει να είναι η διατήρηση και αύξηση μέσω εμπλουτισμού του εδάφους με οργανική ουσία (κοπριά, χλωρή λίπανση κ.λπ.) ώστε να μπορεί το φυτό να απορροφά τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους.
- Ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα
Η ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα σχετίζεται με την αλατότητα του εδάφους η οποία επιδρά αρνητικά στην καλλιέργεια. Συνήθως σχετίζεται με την αυξημένη περιεκτικότητα σε ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο και νάτριο. Τα επίπεδα που στρεσάρουν την καλλιέργεια είναι περίπου 1,5 mS/cm και οι κυριότεροι παράγοντες που την προκαλούν είναι η υπερβολική λίπανση, το αρδευτικό νερό ή τα χαρακτηριστικά γενικότερα του εδάφους. Η αλατότητα μπορεί να ελεγχθεί σε ήδη εγκατεστημένες καλλιέργειες με τη χρήση καλής ποιότητας αρδευτικού νερού χαμηλής αγωγιμότητας.
Διαθέσιμες μορφές θρεπτικών συστατικών
Αναγράφεται η διαθεσιμότητα του κάθε θρεπτικού στοιχείου. Δίπλα από την ανάλυση αναφέρεται εάν αυτό το ποσοστό είναι σε χαμηλό όριο, οριακό, επαρκές ή υψηλό. Η ύπαρξη και μόνο κάποιου στοιχείου στο έδαφος δεν διασφαλίζει και την απορρόφησή του καθώς εξαρτάται και από άλλους παράγοντες όπως το pH. Σημαντικός είναι και ο λόγος δύο στοιχείων όπως για παράδειγμα το μαγνήσιο προς κάλιο που θα πρέπει να είναι περίπου γύρω στο 7 με 14, ώστε να γίνεται η πρόσληψη του καλίου από το φυτό. Συνεπώς για την εξαγωγή συμπερασμάτων πρέπει να γίνεται συνδυασμός ελέγχου δεικτών και όχι κάθε δείκτης ξεχωριστά.
