Το έλατο ή ελάτη (Abies sp.) είναι ένα αειθαλές κωνοφόρο δέντρο, της οικογένειας των πεύκων (Pinaceae) το οποίο ομορφαίνει τα ορεινά δάση και μπορεί να φτάσει σε εντυπωσιακά ύψη, με το μεγαλύτερο να βρίσκεται στην Καλιφόρνια με ύψος 115.55 μέτρα. Κατά μέσο όρο μπορεί να ζήσει 300 χρόνια και η εξέλιξη του ως δέντρο ξεκίνησε πριν από περισσότερα από 120 εκατομμύρια χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια το φυσικό έλατο προτιμάται από πολλούς για τον χριστουγεννιάτικο στολισμό του, είτε στο σπίτι, είτε στο μπαλκόνι ή στον κήπο. Χρησιμοποιείται επίσης ως φυτό σε πάρκα, πλατείες, σε κήπους και σε γλάστρες. Έχει υψηλή διακοσμητική αξία ειδικότερα τον μήνα Δεκέμβριο, που ξεκινάει και επίσημα η χριστουγεννιάτικη περίοδος.
Το έλατο μπορεί συνήθως φτάσει από 15 έως 60 μέτρα και εξαρτάται από το είδος και την περιοχή που ευδοκιμεί. Φέρει στενό υπέργειο μέρος με λεπτά κλαδιά και επίπεδα φύλλα. Έχει πολύ αργή καθ’ ύψος ανάπτυξη όπως επίσης και καθυστερημένη σπερμοπαραγωγή. Είναι φυτό της σκιάς και μπορεί να αντέξει περίπου μέχρι 100 χρόνια ενώ εάν υπάρχει και ήλιος και σκιά μπορεί να αναπτυχθεί γρηγορότερα και για περισσότερα χρόνια. Προτιμάει εδάφη γόνιμα, πλούσια κυρίως σε οργανική ουσία. Είναι δέντρο των εύκρατων κλιμάτων, με παγετούς και χιονοπτώσεις τον χειμώνα και ήπια καλοκαίρια, χωρίς υψηλές θερμοκρασίες. Έχει ανάγκη από βροχές και υψηλή υγρασία καθώς δεν αντέχει την ξηρασία. Παγκοσμίως έχουν εντοπιστεί 48-55 είδη που διανέμονται στην εύκρατη ζώνη του βορείου ημισφαιρίου.
Το έλατο στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ευδοκιμεί σε περιοχές με 800 έως 1600 μέτρα υψόμετρο και πιο συγκεκριμένα συναντάμε 4 είδη:
- Κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica)
Αποτελεί μοναδικό είδος στον κόσμο και ενδημικό της Ελλάδας. Συναντάται στη Κεφαλλονιά, στα βουνά της Νότιας και Κεντρικής Ελλάδας και σποραδικά μέχρι την ανατολική Ήπειρο, τον Όλυμπο και τον Άθωνα. - Λευκή ελάτη (Abies alba)
Το όνομά του οφείλεται στο λευκωπό χρώμα του φλοιού της. Φυτρώνει στις περιοχές της Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης. - Υβριδογενής ελάτη (Abies borisii regis)
Ενδημικό είδος που αποτελεί υβρίδιο μεταξύ της λευκής και της Κεφαλληνιακής ελάτης. Συναντάται από τη Στερεά Ελλάδα έως τα βόρεια σύνορα - Ερυθρελάτη (Picea abies)
Συναντάται σε μικρότερη κλίμακα στην Ελλάδα. Αποκαλείται και νορβηγικό έλατο και φυτρώνει στη Ροδόπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έλατα Νορμανδίας (Abies normnanniana) είναι από τα πιο ανθεκτικά είδη. Έχει σχήμα πυραμίδας, με κλαδιά που είναι πυκνά και ξεκινούν από το έδαφος. Στον κήπο φυτεύεται είτε μεμονωμένα είτε ομαδικά, κατά προτίμηση σε ημισκιερά σημεία, ενώ σε γλάστρες αναζητά σκιερά μέρη.
Έλατα Νορμανδίας
Συμβουλές για τη σωστή επιλογή ελάτου και διατήρησή του
Αρχικά επιλέγουμε υγιή έλατα σε γλάστρα που μπορούμε να τα διατηρήσουμε και του χρόνου, σεβόμενοι έτσι και το περιβάλλον. Τα έλατα σε γλάστρα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες σε σχέση με τον τρόπο ανάπτυξής τους.
- Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα δέντρα που έχουν αναπτυχθεί μέσα σε γλάστρα, τα οποία έχουν μεγάλη αντοχή.
- Τη δεύτερη κατηγορία αποτελούν τα έλατα που έχουν αφαιρεθεί πρόσφατα από το έδαφος και έχουν μεταφυτευθεί σε γλάστρα, τα λεγόμενα έλατα σε “μπάλα” τα οποία είναι χαμηλότερα σε κόστος, ωστόσο δεν αντέχουν για πολλές μέρες και χάνουν πολλές βελόνες του φυλλώματός του.
Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό που θέλουμε να έχει το έλατό μας είναι η καλή ανάπτυξη του ριζικού του συστήματος ήδη από το φυτώριο. Για τον έλεγχο της καλής ριζοβολίας παρατηρούμε από τις κάτω τρύπες της γλάστρας εάν υπάρχουν μικρά ριζίδια. Συνήθως, όσο μεγαλύτερη είναι η γλάστρα στην οποία έχει αναπτυχθεί το έλατο αναλογικά με το ύψος του, τόσο πιθανότερο είναι να έχει αναπτύξει γερό ριζικό σύστημα. Συνεπώς όταν μεταφυτευτεί στο έδαφος θα μπορέσει να προσαρμοστεί πιο εύκολα στο νέο περιβάλλον και να αναπτυχθεί. Επίσης, είναι σημαντικό οι βελόνες να έχουν έντονο πράσινο χρώμα και να μην εμφανίζονται αποχρωματισμοί όπως επίσης και να είναι ελαστικές. Ο έλεγχος της ελαστικότητας γίνεται μέσω της αφής, χαϊδεύοντας τις βελόνες σε αντίθετη φορά με την φυσική τους κατεύθυνση. Τέλος, δείκτης ευρωστίας είναι και ο κορμός ο οποίος πρέπει να είναι καθαρός και υγιής και όταν αναπτύσσει μερικές βελόνες σημαίνει ότι το έλατο είναι εύρωστο.
/elato-glastra.webp)
Έλατα σε γλάστρα
Για την τοποθέτηση του δέντρου μέσα στο σπίτι, επιλέγουμε ένα φωτεινό και δροσερό σημείο ιδανικά δίπλα σε ένα παράθυρο. Αποφεύγουμε να το τοποθετούμε κοντά σε εστίες θέρμανσης όπως καλοριφέρ και τζάκι. Σημαντικό αποτελεί ο καλός αερισμός του χώρου και το σωστό πότισμα. Χρειάζεται μικρή ποσότητα νερού και ειδικότερα κρύου νερού, όταν το χώμα κοντά στη ρίζα είναι στεγνό το οποίο το ελέγχουμε με το δάχτυλό μας. Καλό θα ήταν κάποιες φορές να δροσίζουμε το χώμα με λίγα παγάκια και να τοποθετήσουμε ένα πιατάκι κάτω από τη γλάστρα για να υπάρχει νερό στη ρίζα του. Η παραμονή του στο σπίτι συνιστάται να μη ξεπερνάει τις 12 ημέρες. Μετά το πέρας των εορτών βγάλτε το δέντρο έξω στον κήπο, αν έχετε, ή στην βεράντα.
Μεταφύτευση δενδρυλλίων στον κήπο
Κατά τη μεταφύτευση των δενδρυλλίων από την γλάστρα στο χώμα θα πρέπει να δημιουργήσουμε όσο το δυνατόν πιο ομαλή μετάβαση του δέντρου στις νέες εδαφοκλιματικές συνθήκες. Καθώς το εσωτερικό περιβάλλον του σπιτιού είναι ζεστό και το έδαφος που έχει γνωρίσει το δέντρο είναι μόνο αυτό της γλάστρας, θα πρέπει να περάσει πρώτα μια μεταβατική περίοδος στο εξωτερικό, κρύο περιβάλλον πριν τη μεταφύτευση. Για αρχή τοποθετείστε το δέντρο σε μια ημισκιερή και προστατευμένη γωνιά για μερικές ημέρες για να μειωθεί το στρες που θα υποστεί. Στη συνέχεια, φυτέψτε το σε μια φωτεινή θέση και σε αφράτο, καλά στραγγιζόμενο χώμα στον κήπο σας. Για καλύτερη καθ’ ύψος ανάπτυξη του φυτού ιδανική θέση φύτευσης είναι εκεί που κάποιες ώρες της ημέρας πέφτει σκιά. Ο λάκκος φύτευσης θα πρέπει να εμπλουτιστεί με κομπόστ γιατί έχει ανάγκη από καλή θρέψη για την προσαρμογή του.
Μεταφύτευση δενδρυλλίων στη γλάστρα
Όπως κάθε δέντρο έτσι και το έλατο χρειάζεται χώρο στη γλάστρα για να αναπτυχθεί η ρίζα του. Γι’ αυτό μπορείτε να μεταφυτεύσετε το δέντρο σε μία μεγαλύτερη γλάστρα και να προσθέσετε χώμα για φυτά εξωτερικού χώρου που είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και ελαφρύ. Σε περίπτωση που είναι αρκετά μεγάλη η γλάστρα δεν χρειάζεται να κάνετε μεταφύτευση. Ωστόσο για να συνεχιστεί η ανάπτυξή του θα πρέπει να προσθέσετε κομπόστ το οποίο πρέπει να ενσωματώσετε με προσοχή στο χώμα που ήδη υπάρχει επιφανειακά στη γλάστρα, πρακτική που χρειάζεται να επαναλαμβάνετε αργά τον χειμώνα κάθε χρόνο και νωρίς το φθινόπωρο όταν οι ρίζες είναι ενεργές.
Tips για την ανάπτυξη του ελάτου
- Το έλατο θέλει μέτρια ποτίσματα και να παρατηρείται εάν είναι υγρό το έδαφος πριν ποτίσετε. Η ρίζα δεν ανέχεται την υπερβολική υγρασία με αποτέλεσμα να σταματάει την ανάπτυξή της.
- Το καλοκαίρι θέλει συχνά ποτίσματα γιατί δεν αναπτύσσεται στις υψηλές θερμοκρασίες.
- Η μεταφύτευση γίνεται τους μήνες Δεκέμβρη με Μάρτιο.
- Μην ξεχνάτε να εμπλουτίζετε το χώμα με κομπόστ.
- Για την καλύτερη ανάπτυξη της ρίζας μπορείτε να διατηρήσετε τα πρώτα 3 χρόνια το φυτό σε γλάστρα και μετά να το μεταφυτεύσετε.
Για να μάθετε περισσότερα κάντε τώρα εγγραφή στην agroclica!
